Wat je (niet) wilt weten over plastic recyclen

Plastic in de ene bak, papier verzamelen voor de papiercontainer, restafval in de grijze bak en de groene container voor de etensresten. Batterijen breng je weg, net als lampjes en inkjet cartridges. In Nederland zijn we maar druk met ons afval scheiden. Daarmee zijn we supergoed bezig, toch?

Recyclen lijkt wel het toverwoord als het gaat om duurzaam verpakken. Hij komt uit het bekende rijtje: recycle, re-use, renew, rethink, reduce. Maar hoeveel wij als consument ook scheiden, recyclen en opnieuw gebruiken, het zal niet zorgen voor een circulaire economie. Vooral plastic zorgt voor grote problemen. De recente aflevering Pak de macht over plastic laat dat ook weer zien.

In Europa wordt 123 kg plastic afval per jaar per persoon geproduceerd. Hiervan wordt 39 kg gebruikt voor productie van verpakkingen. Er wordt 36 procent verzameld en gerecycled en 26 procent van het plastic verpakkingsmateriaal komt daadwerkelijk terug in de markt als gerecycled plastic.* Dat is goed, maar nog veel te weinig. De rest wordt verbrand of ligt in verspreid over onze aardbol op afvalbergen. Of erger nog: in de zee. 

Veel teveel soorten

Dit komt onder andere omdat er veel soorten plastic zijn. Alle plastic bij elkaar in één bak gooien, maakt het lastig ze te recyclen. Er wordt wel hard gewerkt aan machines die dit probleem kunnen oplossen, maar op dit moment is plastic afval scheiden een druppel op een gloeiende plaat.

Daar komt bij dat er maar weinig stukken plastic zijn die hun kwaliteit behouden tijdens het recycleproces. De meeste plastics kun je alleen de ‘downcylcen’. Elke keer dat je plastic opnieuw verwerkt in een nieuwe verpakking, wordt de kwaliteit minder. Uiteindelijk betekent dit dat het plastic in de verbrandingsoven terechtkomt. 

Biologisch afbreekbaar

Er zijn gelukkig plastics die de natuur zelf kan afbreken. Laten we meteen overstappen, hoor ik je denken. Helaas zijn deze plastics duurder, waardoor producenten niet vaak kiezen voor dit alternatief. Het is een kip ei verhaal, want als iedereen zou overstappen wordt het automatisch ook goedkoper. 

Zo probeerde ik voor een klant een biologisch afbreekbaar plastic verpakking te realiseren. Maar door de kleine hoeveelheid materiaal dat we nodig hadden, bleek het niet rendabel en voor de fabrikant oninteressant. ‘Als ik mijn machine een minuut aanzet zit ik al op de hoeveelheid die jij nodig hebt’. Ook zijn deze plastics nog niet overal geschikt voor dus niet volledig inzetbaar. 

Er komt nog een uitdaging bij: deze plastics mogen in de groene bak en gaan niet bij het plastic afval. En dat kan best voor verwarring zorgen. Voor de consument is het niet altijd duidelijk welk afval waarin moet. Grote kans dat jij het ook wel eens in je handen hebt gehad: je vindt ’t soms al om biologische groenten en een aantal festivals gebruikt dit plastic voor de bekers. In welke bak heb je het uiteindelijk weggegooid?

Circulaire verpakkingsketen

Er wordt hard gewerkt aan circulariteit in de verpakkingsketen. Ik stond te juichen toen er werd besloten om statiegeld terug het leven in te roepen daar waar het nog niet werd ingezet. Sinds 1 juli zit er 0,15 cent statiegeld op kleine plastic flesjes. Dit is goed nieuws, want zo blijven deze flesjes in dezelfde afvalstroom en is recyclen makkelijk en overzichtelijk en gaat het materiaal niet verloren. 

Hoe meer we van deze stappen kunnen zetten, hoe sneller we naar een circulaire economie kunnen groeien. Een volledig circulaire samenleving is misschien nu nog wat utopisch, maar we kunnen wel heel dichtbij komen. Aim for the moon and rise between the stars! 

Groetjes,

Thirza

*KIDV State of Packaging